Wstęp do ćwiczeń na poziomie I
W tej części będziemy budować ogólną sprawność Twoich mięśni opowiadających za tworzenie poszczególnych dźwięków. Sprawimy, aby Twój język (to jest potężny mięsień) szybko i precyzyjnie trafiał w odpowiednie miejsce. Zadbamy aby przeskakiwanie z pracy warg na pracę języka przebiegało płynnie; i/lub ich współdziałanie odbywało się bez żadnych zakłóceń.
Dlaczego to jest takie ważne? Bo na podstawowym poziomie, to czy mówisz wyraźnie i ładnie jest czysto mechanicyzm procesem. Musimy zmodernizować tą fabrykę produkującą słowa. Przez to, że pracujemy na mięśniach potrzebujemy wielu powtórzeń, aby ta zmiana się odbyła. Pamiętaj to nie jest wiedza a sprawność mięśniowa.
Każdą z lekcji traktuj jak ćwiczenie/ przyrząd na siłowi. Nie wystarczy zobaczyć jak prawidłowo wykonać powtórzenie. Nie wystarczy nauczyć się i zrobić jedno prawidłowe powtórzenie. Aby był efekt trzeba takie ćwiczenia prawidłowo wykonać kilkanaście lub kilkadziesiąt razy. W tym kursie pojedynczym ćwiczeniem/ przyrządem będą sylaby ułożone w tabelkę; zestaw słów zestawiony celowy sposób; zdania ułożone z bardzo konkretnych słów; czy zestawienie podobnie brzmiących słów.
Każde z tych ćwiczeń nie stanowi celu samego w sobie. Jest to uporządkowany pretekst, aby trenować mięsnie. Mówiąc inaczej, kolejność tych ćwiczeń mogłaby być inna lub i same ćwiczenia mogłyby by być złożone z innych sylab i wyrazów. Twoim celem nie jest „opanowanie logatomów”, czy stanie się „mistrzem logatomów”. To co musisz zrobić to ćwiczyć. Tak samo jak Twoim celem nie będzie jednorazowe przebiegnięcie z Sopotu do Gdyni a regularne bieganie dookoła parku by być zdrowszym.
Wszystko to po to, abyś bez problemu wypowiadał dowolną sekwencję głosek odpowiadających poszczególnym literkom. Hymmm… zastanawiasz się pewnie jaka jest różnica między głoską a literą? Głoska to to co wymawiamy, a litera to to co zapisujemy. Najprościej będzie mi to wyjaśnić porównując język polski z językiem angielskim. W obu tych systemach występuje litera /c/. W języku polskim wymawiamy ją jako [c] czyli jest to głoska [c]. W języku angielskim wymawiamy ją (najczęściej :D) jako [k], więc będzie to głoska [k].
I teraz czas na jeden z pierwszych mindfu*k’ów w tym szkoleniu – w języku polskim nie zapisujemy dokładnie tego co słyszymy.
Podam dwa przykłady:
1) moje imię /Krzysztof/ wymawia się przez [sz] a nie [ż], czyli jako [kszysztof].
2) zaimek /z/ w wielu przypadkach wymawia się jako [s] a nie [z], np. /z szafy/ wypowiemy jako [s szafy]. Często możemy wymowę do literową usłyszeć u dzieci w wieku szkolnym – powiedzą (a częściej przeczytają) zdanie w stylu [Wyjąłem koszulkę zy szafy].
I po co ja Ci w ogóle o tym mówię? Powody są dwa. Wymowa doliterowa jest po prostu błędem językowym. Często, szczególnie coś odczytując na głos, dążymy by „przeczytać ładnie”. Aktywują się wówczas automatyzmy z podstawówki kiedy to po raz ostatni byliśmy oceniani za przeczytanie „ładne”. Czytaliśmy doliterowo a nauczyciele tego nie krygowali bo ułatwiało to naukę pisania bez błędów ortograficznych. Niestety w późniejszym etapie edukacji nikt tego nie prostował i nie było też takiego przedmiotu jak retoryka…
Dlatego od dzisiaj nie czytaj ciągu liter a zdaj się na intuicję „jakby to brzmiało gdybyś te same słowa wypowiadał z głowy”.
Drugim powodem jest wyjaśnienie konstrukcji ćwiczeń w części pierwszej tego kursu. Wyrazy tam zapisane będą w formie „półfonetycznej” czyli z błędem ortograficznym ale z prawidłową wymową. Zaufaj mi – naprawdę tak się to wymawia, ale jeśli lubisz empiryczne eksperymenty to możesz się pobawić i na zmianę wypowiadać dane słowa tak jak są w ćwiczeniu, z tym jaki mają zapis ortograficzny. Dzięki takiej formie zapisu będziesz miał okazję złamać te nawyki i się ich pozbyć raz na zawsze.